mevlâ ::: (a. s. c. : mevâlî) : 1) efendi, sahip, mâlik. 2) Allah. 3) kul, köle azat eden. (bkz. : mu'tik). 4) velayeti olan, velî, karışmıya hakkı olan. 5) şanlı, şerefli [adam] . 6) yardımcı. 7) mürebbî, terbiye eden.

mevle-l-atâk ::: bir köle veya câriye azat etmiş olan kimse.

mevle-l-müvalât ::: huk. [eskiden] akdi velâ' eden şahıslardan "mevlâ-yi a'lâ'dır" [bâzı ulemâya göre nesebi meçhul olan bir kimse bir şahsa hitaben : "sen benim evlâdım ol!, vefat ettiğimde malıma vâris ol!, bir cinayet işlersen âkilem olup tarafıma lâzımgelen ma'kuleyi (borcu) tesviye et!" diyip o da kabul etse velâ-i müvâlât mün'akit olur. O şahıslardan îcabda bulunan şahsa : "mevlâ-yi esfel", kabul edene : "mevlâ-yi a'lâ" denir.